دوران بارداری یکی از پر فراز و نشیب ترین دوره های زندگی خانمها است که از چالش های متعدد نیز برخوردار است. به طور کلی با پیشرفت علم ، دانش و پیشرفته شدن تجهیزات پزشکی ، دوران بارداری تا حد زیادی برای خانمها ساده شده و خانمها می توانند بدون هیچگونه نگرانی این دوره را نیز پشت سر بگذارند. غربالگری بارداری یکی از بهترین و موثرترین آزمایش های این دوره است که با هدف بررسی مشکلات ژنتیکی ، کروموزومی و غیره انجام می شود. در ادامه از این مقاله همراه باشید تا به صورت دقیق به بررسی آزمایش غربالگری بپردازیم.
غربالگری دوران بارداری
به طور کلی همانطور که گفته شد ، هدف اصلی از آزمایش غربالگری بارداری، شناسایی زنانی است که بارداری آنها در معرض خطر بالاتری برای داشتن فرزند با ناهنجاری های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی ۲۱)، سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸) یا سندرم پاتو (تریزومی ۱۳) قرار دارد. غربالگری بارداری ، به طور کلی از نتایج صد در صد موثر و واضح برخوردار نبوده بلکه احتمال وجود این اختلالات را تخمین می زند ؛ در نتیجه غربالگری یک روش ساده است که متخصص زنان در صورت وجود اختلال در روند آن ، بیمار را به انجام آزمایش های دقیق تر راهنمایی می کند. بنابراین اهمیت این فرآیند به قدری است که بسیاری از پزشکان آن را جز مهمترین مراقبت های دوران بارداری می دانند.
غربالگری سه ماهه اول
از هفته 11 تا 13 هفته و شش روز غربالگری نوبت اول دوران حاملگی است .آزمایش سه ماه اول شامل یک سونوگرافی و یک آزمایش خون هست در سونوگرافی NT (Nuchal translucency) مایعی در پشت گردن جنین بررسی می شود . در صورتی که عدد نتایج این سونوگرافی بیشتر از 3.5 باشد ، جنین مشکل دارد . در برخی موارد نیاز به آزمایش خون می باشد که ممکن است با سونوگرافی تجویز شود . نتایج این تست ها به شرح ذیل می باشد :
1. نرمال یا low risk : اقدام خاصی صورت نمی گیرد و غربالگری سالم است .
2. : intermediate risk باید آزمایش cell free DNA انجام بدهیم که تا ۹۹ درصد میتواند سندرم داون را تشخیص دهد و اگر بیمار به دلیل قیمت بالا نتواند quad marker انجام می شود که هزینه پائین تر ولی درصد تشخیص هم کمتر است .
3. High risk : در high risk باید آمنیوسنتز شود تا DNA جنین تشخیص داده شود جهت تشخیص سندرم داون .
غربالگری سه ماهه دوم
غربالگری نوبت دوم منوط به غربالگری نوبت اول می باشد . در صورتی که نتایج غربالگری نوبت اول نرمال باشد نیاز به انجام این نوع غربالگری نیست . ممکن است بررسی آلفا فیتو پروتئین بشود تا جنین NTD مبتلا نباشد اگر خانم سونوگرافی قوی در هفته 18 انجام شود نیاز به غربالگری نوبت دوم نیست .
غربالگری سه ماهه سوم
این نوع غربالگری تنها شامل سونوگرافی است که از هفته 18 تا 22 می توان انجام داد که بهترین حالت آن 18 هفته و 2 روز می باشد . این سونوگرافی به آنومالی اسکن شناخته شده می باشد . که در این سونوگرافی اعضای بدن جنین مورد بررسی قرار می گیرد تا از سلامت آن مطمئن شوند.
تفسیر نتایج و اعداد نرمال غربالگری بارداری به چه معنا هستند؟
به طور کلی تفسیر نتایج غربالگری بارداری نیازمند تخصص و تجربه بوده و به هیچ عنوان توسط خود شخص قابل بررسی نخواهد بود. درک اعداد نرمال غربالگری بارداری برای والدین ممکن است گیج کننده باشد؛ لذا همواره باید این نتایج توسط پزشک متخصص توضیح داده شوند. نتایج غربالگری به صورت یک ریسک عددی بیان می شوند، مثلاً ۱ به ۲۵۰. این بدان معناست که از هر ۲۵۰ بارداری با مشخصات مشابه شما، یک مورد ممکن است دارای ناهنجاری مربوطه باشد. در نتیجه برای تفسیر آزمایش غربالگری بارداری می بایست حتما به متخصص مراجعه کنید.
نکات مهم هنگام انجام آزمایش غربالگری
- انجام مشاوره ژنتیک قبل از انجام هرگونه آزمایش و بررسی با متخصص زنان و زایمان خود
- تصمیم آگاهانه و جلوگیری از اضطراب
- آگاهی از عدم صد در صدی بودن آزمایش ها
- اصلاح تغذیه و سبک زندگی
- رعایت دستورالعمل ها و مراقبت های بارداری
هزینه آزمایش غربالگری چقدر است؟
هزینه آزمایش غربالگری بارداری وابسته به اینکه در چه مرحله ای بارداری هستید وابسته است. علاوه بر آن نیازهای متخصص از سلامتی شما و انجام آزمایش های همزمان با غربالگری نیز بسیار موثر بوده و باید تحت بررسی قرار گیرد. بنابراین می توان گفت هزینه آزمایش غربالگری به طور کامل متغیر بوده و نمی توان آن را به طور دقیق تخمین زد.
نکته پایانی
آزمایش غربالگری یک آزمایش جهت بررسی های دقیق تر سلامت جنین و مادر می باشد که به شناسایی زودهنگام بیماری ها و مشکلات ژنتیکی می پردازد. از این رو این آزمایش بسیار مهم بوده و انجام آن می تواند تا حد زیادی از بروز مشکلات دوران بارداری پیشگیری و سلامت جنین را حفظ کند.
